Spomenik uklonjen, Albanci najavili protest

Uklanjanje spomenika pripadnicima OVPBM u Preševu počelo je jutros uz prisustvo oko 150 do 200 pripadnika Žandarmerije, javljaju agencije.

Spomenik je bagerom natovaren na kamion i prebačen na, za sada, nepoznato mjesto, javlja RTS.

Oko 200 pripadnika Žandarmerije, prema agenciji Tanjug, nešto prije 7. 00 opkolilo je trg u centru tog grada na jugu Srbije na kome se nalazio spomenik, prekrili ga bijelim plastičnim džakom i potom ga sajlama i bagerom srušili.

Spomenik su prebacili u kamion koji je potom u konvoju od dvadesetak policijskih vožila napustio Preševo.

Čitavom događaju prisustvovao je i komandant Žandarmerije Bratislav Dikić. On nije želio da daje izjave i samo je rakao da će MUP izdati zvanično saopštenje.

Na trgu su, pored novinarskih ekipa i pripadnika Žandarmerije i njihovih blindiranih vozila, tokom akcije, bili osim komandanta Žandarmerije i Slađan Velinović, nacelnik policijske uprave u Vranju i Avdi Bajrami, komandir policijske stanice u Preševu sa zamjenicima.

Pripadnici Žandarmerije su novinarima i snimateljima dozvolili da se približe spomeniku, čije je uklanjanje od lokalnih Albanaca zatražila država.

Sa okolnih zgrada, mali broj građana posmatrao je akciju, javlja Tanjug.

Kako javlja B92, jedini od lidera koji je bio jutros u Preševu, Orhan Redžepi, bivši komandant OVPBM, novinarima je rekao da se radi o „istorijskom danu“ jer će Preševo i Bujanovac postati dio Kosova kao i to da se zahvaljuje Srbiji što je dala povod da se albanski odborinici tri opštine juga Srbije izjasne o teritorijalnoj autonomiji.

Lider Demokratske unije Albanaca Rahmi Zuljfiu izjavio je za Betu da je situacija u Preševu nakon uklanjanja spomenika poginulim pripadnicima rasformirane ilegalne albanske OVPMB mirna, kao i da su albanski lideri zatečeni tim činom.

"U nekom smislu smo zatečeni rušenjem spomenika, jer smo očekivali da se danas donese konačan stav oko svega, bili smo na putu da se donese konačna odluka uz dosta mekše stavove", kazao je Zuljfiu.

Poslije toga je održan sastanak lidera albanskih stranaka koje djeluju u Preševu, a u međuvremenu je u Preševo stigao i amabasador Albanije u Beogradu Špetim Čauši koji trenutno u zgradi opštine razgovara sa predsednicima stranaka.

Na sastanku je odlučeno da Albanci sa juga Srbije održe sutra u Preševu protest zbog uklanjanja spomenika. Na konferenciji za novinare u Skupštini opštine Preševo govorili su albanski politički lideri iz Preševa i Bujanovca koji su poručili da će protest biti održan sutra u podne.

Jedini albanski poslanik u Skupštini Srbije, Riza Haljimi, rekao je da Srbija nastavlja rešenje problema nasilnim sredstvima, a ne dijalogom.

"Zajednički stav svih političkih lidera je da istrajemo u ostvarivanju legitimnih individualnih i kolektivnih prava Albanaca iz Preševske doline", rekao je Haljimi na konferenciji za novinare na kojoj su bili i predsjednik opštine Preševo Ragmi Mustafa i predsednik Skupštine opštine Skender Destani i predsjednik opštine Bujanovac Nagip Arifi.

Destani je rekao da je Vlada Srbije uklanjanje spomenika iz centra Preševa pokazala da "ne želi Albance u Preševskoj dolini".

On je rekao da će Albanci na jugu Srbije uz pomoć međunarodne zajednice tražiti da imaju ista prava kao i Srbi na sjeveru Kosova. Ragmi Mustafa, Nagip Arifi su govorili samo na albanskom jeziku iako nije bilo prevoda.

Svaka albanska politička partija sa juga Srbije održaće danas vanredne sjednice stranačkih skupština radi dogovora o tome šta će dalje raditi u vezi sa uklanjanjem spomenika.

Na mjestu u Preševu na kojem je bio spomenik građani albanske nacionalnosti su danas upalili svijeće i položili vijence poginulim pripadnicima. Mjesto na kojem je bio spomenik je ograđeno trakom. Kako prenosi FoNet, oko mesta gdje je bio spomenik okupljeno je nekoliko desetina mlađih Albanaca.

Albanski ambasador u Beogradu je nenajavljeno stigao u Preševo, gdje se sastao sa liderima albanskih partija sa juga Srbije.

Čauši je stigao oko 13.30 časova i po dolasku u grad najprije posjetio mjesto na kome je do jutros stajao spomenik pripadnicima OVMPB.

Albanskog ambasadora je potom primio predsednik Opštine Preševo Ragmi Mustafa, zajedno sa svim političkim liderima Albanaca na jugu Srbije.

Čauši i politički perdstavnici Albanaca na jugu Srbije razgovarali su oko jedan sat, poslije čega su svi zajedno napustili zgradu Opstine Preševo bez obraćanja okupljenim novinarima.

Premijer i ministar unutrašnjih poslova Ivica Dačić izjavio je danas da su poslije isteka svih zakonskih rokova, po nalogu Ministarstva pravde, pripadnici Žandarmerije uklonili nelegalno postavljeni spomenik u Preševu.

"Srbija je pokazala dovoljno strpljenja, ali i poslala jasnu i čvrstu poruku da se zakon mora poštovati i da niko nije jači od države", rekao je Dačić Tanjugu.

On je kazao da je "akcija obavljena bez bilo kakvih incidenata i bez upotrebe sile".

I Vlada Srbije saopštila je da je nelegalno podignut spomenik bivšim pripadnicima terorističke albanske Oslobodilačke vojske Preševa, Medveđe i Bujanovca (OVPMB) uklonjen jutros sa centralnog Trga u Preševu.

U saopštenju Vlade se navodi da je akcija protekla bez incidenata.

"Vlada Republike Srbije ocjenjuje da je uklanjanje spomenika ekstremistima doprinos zajedničkom životu i država će i ubuduće odlučno sprovoditi red i zakon i osigurati stabilnost na čitavoj svojoj teritoriji", navodi se u saopštenju Vlade Srbije.

Vlada Srbije smatra OVPMB terorističkom organizacijom, koja je u tom području na jugu Srbije, prema Kosovu, podigla oružanu pobunu krajem 2000. i 2001. godine.

Spomenik pripadnicima albanske OVPMB postavljen je novembra prošle godine, a najviši zvaničnici Srbije rekli su da mora biti uklonjen do 17. januara, za kada je bila zakazana četvrta runda pregovora Beograda i Prištine.

Spomenik nije uklonjen u predviđenom roku, a odbornici Skupštine opštine Preševo su, po isteku roka retroaktivno usvojili prijedlog o njegovom postavljanju. Tada su najavili da će kompletirati dokumentaciju potrebnu za legalizaciju spomenika.

Najnoviji predlog o rješenju spora stigao je od udruženja veterana bivše OVPMB da spomenik bude premješten iz centra grada u dvorište džamije ili Doma kulture u Preševu. Taj prijedlog je, prema pisanju kosovskih medija, stigao iz Prištine i Tirane.

Uklanjanje spomenika osudila je Vlada Kosova, a stigle su i kritike OEBS-a.

(MONDO/agencije/Foto:Samir Delić, Tanjug)