Čitav grad drevnih Maja i njegovi stanovnici bili su zagađeni živom kroz rezervoare vode.
Studija objavljena u časopisu Journal of Archaeological Science: Reports otkrila je kontaminaciju živom u drevnim rezervoarima vode u gradu Maja Ukanal u Gvatemali.
Istraživački tim, sastavljen od arheologa i geologa, otkrio je preterano visok nivo žive u sedimentima tri rezervoara vode iz klasičnog perioda (810-1000), kada je grad dostigao svoj vrhunac.
Koncentracije žive u ovom periodu bile su 300% veće od zabilježenih nivoa u prethodnom periodu.
Ovakva slika postavlja pitanja kako je to uticalo na zdravlje ljudi i uslove sredine u kojima je živelo stanovništvo drevnih Maja.
Živu, u obliku cinabarita (živin sulfid), drevne Maje su naširoko koristile u pogrebnim ceremonijama i kao pigment (prah) u dekoraciji zgrada i luksuznih predmeta. Međutim, do sada se malo znalo o mogućim rizicima zagađenja životne sredine koje je ova supstanca mogla izazvati u gradovima drevnih Maja.
Analizirani su sedimenti izvađeni iz tri rezervoara vode, poznatih kao Aguada 2, Aguada 3 i Piscina 2, koji se nalaze u različitim delovima grada. Rezultati su bili da su svi rezervoari imali koncentracije žive iznad toksičnog praga, dostižući nivoe koji klasifikuju sedimente kao ozbiljno kontaminirane.
Zabilježene je visok nivo žive u gradu drevnih Maja
Posebno u Aguadi 3, istraživači su otkrili nivo žive do 16,91 mikrograma po gramu, više od deset puta više od nivoa koji se smatra bezbjednim za slatkovodne ekosisteme. Ovaj rezervoar se nalazio u blizini neelitnih stambenih područja. To ukazuje da kontaminacija nije bila ograničena na višu klasu u gradu, već je uticala na cjelokupno stanovništvo.
Pored toga, istraživači su takođe uzeli uzorke tla u drugim dijelovima grada i otkrili da je živa bila prisutna i u oblastima udaljenim od rezervoara. Ovi rezultati pokazuju da je kontaminacija bila rasprostranjena po čitavom urbanom jezgru.
Živa je veoma toksičan element koji može ući u ljudsko tijelo udisanjem, gutanjem ili kontaktom sa kožom. Efekti hroničnog trovanja živom uključuju centralni nervni sistem, bubrege i jetru, i izazivaju drhtanje, oštećen vid i sluh, paralizu i mentalno zdravstvene probleme.
Iako se ne može sa sigurnošću utvrditi da li su stanovnici Ukanala pretrpili posljedice trovanja živom, visoki nivoi pronađeni u vodi za piće ukazuju na značajan rizik po njihovo zdravlje.
Kontaminacija živom, vjerovatno zbog direktne upotrebe cinabarita i njegovog kretanja kroz zemlju i vodu, bila je široko rasprostranjena u drevnom gradu Maja.
Proučavanje vodenih naslaga Ukanala doprinosi drugim nedavnim otkrićima koja otkrivaju prisustvo žive na lokacijama Maja. Ali ovo je jedno od prvih koje je detaljno sagledalo potencijalne ekološke i društvene uticaje ove zagađenosti.
(Sve o arheologiji/Mondo)
