Šta je razlog?
Po prvi put, u svijetu ima više djece koja su gojaznanego onih koja su pothranjena, pokazuje veliko istraživanje koje je sprovela dečja organizacija UNICEF.
Prema procjenama, svako deseto dijete i adolescent uzrasta od 5 do 19 godina,što je oko 188 miliona, danas se suočava sa problemom gojaznosti.
Istraživači ukazuju na promjenu ishrane, od tradicionalnih namirnica ka jeftinijoj, ali kaloričnoj industrijskoj hrani, punoj šećera, soli, skroba, nezdravih masti i aditiva.
UNICEF, kao agencija Ujedinjenih nacija, poziva vlade širom svijeta da zaštite ishranu djece od nezdravih sastojaka i spreče uticaj prehrambene industrije ultraprerađene hrane na donošenje politika.
Pothranjenost više ne znači samo glad
Dok se nekada pod pothranjenošću podrazumjevalo da dijete nema dovoljno hrane i da je neuhranjeno, danas taj pojam obuhvata i posledice gojaznosti na zdravlje i razvoj djece, čak i u siromašnijim zemljama.
Djeca se smatraju prekomerno uhranjenom ako imaju znatno veću tjelesnu težinu od preporučene za uzrast, pol i visinu. Gojaznost je ekstremni oblik prekomjerne težine i povezana je sa povećanim rizikom od dijabetesa tipa 2, kardiovaskularnih bolesti i pojedinih vrsta raka kasnije u životu.
Kroz djetinjstvo, pravilna ishrana, bogata voćem, povrćem i proteinima, presudna je za rast, razvoj i mentalno zdravlje. Međutim, tradicionalne navike u ishrani sve više ustupaju mjesto ultraprerađenoj hrani.
Izvršna direktorka UNICEF-a Ketrin Rasel upozorava da se izazovi koje donosi gojaznost "ne smiju potcjeniti" i ističe da je to "rastuci problem koji utiče na zdravlje i razvoj djece".
Jedno od desetoro djece gojazno
Iako neuhranjenost i dalje predstavlja ozbiljan problem kod dece mlađe od pet godina u mnogim zemljama sa niskim i srednjim prihodima, podaci UNICEF-a pokazuju da se broj pothranjene dece uzrasta 5–19 godina smanjio sa skoro 13 odsto u 2000. godini na 9,2 odsto danas.
Nasuprot tome, stopa gojaznosti porasla je sa 3 odsto na 9,4 odsto – što znači da je gotovo svako deseto dijete sada gojazno.
Ukupan broj djece sa viškom kilograma (u šta spadaju i gojazna djeca) dostigao je oko 391 milion, odnosno jedno od petoro djece školskog uzrasta i adolescenata.
Gojaznost danas nadmašuje pothranjenost u svim regionima svijeta, osim u podsaharskoj Africi i Južnoj Aziji. Najviše stope bilježe se u pacifičkim ostrvskim državama, u Niue 38 odsto, na Kukovim ostrvima 37 odsto i u Nauruu 33 odsto.
Problem je izražen i u bogatijim državama: među decom i mladima od 5 do 19 godina, 27 odsto je gojazno u Čileu, 21 odsto u Sjedinjenim Državama i 21 odsto u Ujedinjenim Arapskim Emiratima.
"U mnogim zemljama vidimo dvostruki teret pothranjenosti – istovremenu pojavu zaostajanja u razvoju i gojaznosti. To zahtjeva ciljane mjere. Svako dijete mora imati pristup zdravoj i pristupačnoj hrani", istakla je Rasel.
Hitna akcija potrebna
UNICEF upozorava da bi posljedice nečinjenja mogle biti ogromne i po zdravlje i po ekonomiju. Do 2035. godine globalni ekonomski trošak gojaznosti i prekomjerne težine mogao bi da premaši 4 biliona dolara godišnje.
U izvještaju se od vlada traže hitne mjere, uključujući strože označavanje i regulaciju marketinga hrane, izbacivanje ultraprerađene hrane iz školskih menzi, uvođenje poreza na nezdravu hranu i piće, kao i obaveznu reformulaciju proizvoda kako bi se smanjio sadržaj štetnih sastojaka.
Posebno se naglašava da politike u vezi sa ishranom djece moraju biti zaštićene od uticaja industrije ultraprerađene hrane, uključujući zabranu njenog učešća u izradi zakona i obavezu da se svaki oblik političkog lobiranja javno prijavi.
(EUpravo zato)
