Nekada tajni prolaz je od ove jeseni otvoren za javnost, kako bi otkrio tajne rimskih careva i turiste uveo u svijet straha i smrti - sastavnog dijela drevnog Koloseuma.
Rim, novembar 192. godine nove ere. U tami podzemnog hodnika odjekuju koraci. Miris baklji i kamena, miješa se sa vlagom koja kaplje niz svodove. Car Komod, spušta pogled dok mu baklje osvjetljavaju put. Već duže vrijeme ga pored sjenki koje plešu po zidovima, prati i sumnja, da se protiv njega kuje zavjera.
Prolaz kojim hoda, obučen u Herkula i prekriven krvlju na stotine životinja koje je ubio ranije tokom dana, sagrađen je da ga štiti od naroda, od atentatora, od straha. Ipak, dok hoda kroz njega, zna da ga ni zidovi od mermera više ne mogu odbraniti. Svjestan je da Rim više nije njegov, a kad on okrene leđa svojim sinovima, ni carevi više nisu bezbjedni. Iza svakog stuba može stajati izdaja.
Ono što nije znao jeste da izdaja dolazi vrlo brzo i to u vidu onih najbližih - ljubavnice Marcije, oslobođenika Narcisa sa kojim u slobodno vrijeme vježba rvanje i pretorijanske garde.
Dvije hiljade godina kasnije, taj isti prolaz vijekovima zatrpan i zaboravljen, ponovo je otvoren za javnost. Ispod monumentalnih svodova Koloseuma, gdje su se nekada sudarali čelik i meso, danas prolaze turisti, arheolozi i svjetlost modernih reflektora.
Tunel carskog dostojanstva i straha
Tajni hodnik, dug oko 55 metara, povezuje južni ulaz Koloseuma sa Carskom ložom. Napravljen u obliku latiničnog slova “S”, omogućavao je da carska figura bude skrivena od pogleda, ali i zaštićen od mogućih atentata. Izgrađen krajem 1. i početkom 2. vijeka, najvjerovatnije u vrijeme cara Tita, prolaz je bio više od arhitektonske potrebe - bio je simbol moći koja je nevidljiva za običnog čovjeka.
Zidovi su nekada bili obloženi mermerom iz Numidije, ukrašeni štukaturama i freskama koje su prikazivale scene lova, akrobata i životinja iz arene, vizuelni doživljaj krvavog spektakla koji se odvijao iznad.
Od zaborava do ponovnog otkrića
Prolaz je vijekovima bio zatrpan slojevima zemlje i urušenih zidova. Tek u 20. vijeku, tokom arheoloških iskopavanja u zoni hipogeuma (podzemnih prostorija Koloseuma), istraživači su naišli na tragove koji su ukazivali na tajni prolaz. 2024. godine, Arheološki park Koloseuma započeo je sa njegovom restauracijom, koja je trajala gotovo godinu dana.
Tokom radova otkriveni su fragmenti mermernih obloga, bojeni malter i tragovi crvene oker boje, što govori u prilog da je bio raskošno ukrašen. Poseban izazov predstavljala je vlaga, zbog čega su restauratori slojeve drevnog krečnjaka "ojačavali" savremenim materijalima, a tlo stabilizovali, kako bi hodnik mogao da primi posjetioce.
U septembru 2025. godine, tunel je po prvi put otvoren javnosti. Postavljena su LED osvjetljenja i digitalne projekcije koje rekonstruišu njegov nekadašnji izgled. Danas, posjetioci mogu doslovno "hodati carevim stopama", upravo onako kako je to činio Komod prije skoro dvije hiljade godina.
Otvaranjem Komodovog prolaza, Rim je svijetu poklonio još jedan fragment svoje prošlosti. Arheolozi planiraju da u drugoj fazi rekonstrukcije, tokom 2026. godine, obnove dio tunela koji se protezao izvan Koloseuma - njegovu misterioznu početnu tačku, čije se tačno mjesto još traži ispod slojeva savremenog grada.
Danas, kada posjetilac zakorači u taj hladni hodnik i čuje tišinu, lako je zamisliti šum toge, udar mača o kamen, i cara koji se iz sjenke kreće prema svjetlosti. Kroz Komodov prolaz, istorija oživljava, a vječni grad Rim još jednom dokazuje da prošlost čuči iza svakog njegovog ćoška i čeka da ponovo bude otkrivena.
