Podrhtavanja tla na Santoriniju sa početka godine su naučnicima otkrila tajnu koja se događa kilometrima duboko u Zemljinoj kori.
Početkom godine, ritam egejskih talasa poremetila je serija potresa na Santoriniju - ostrvu koje leži na rubu jedne od najaktivnijih vulkanskih zona Evrope. Za mnoge, to je bilo samo još jedno podrhtavanje tla. Za naučnike, to je bio poziv za detaljniju analizu: signal da se u utrobi ostrva nešto pokrenulo.
Santorini je nastao iz eksplozije koja je pre više od tri i po hiljade godina preoblikovala Egej i doprinijela padu minojske civilizacije. Iako je od tada prošlo nekoliko vijekova, tlo ispod ostrva nikada nije mirovalo.
Otkriće o povezanosti Santorinija i Kolumba
Tokom zime i ranog proljeća 2025. seizmolozi su registrovali niz manjih potresa koji su se protezali od kaldere Santorinija sve do sjeveroistočnih dijelova mora kod ostrva.
Istraživanjem ovih događaja, otkriveno je da santorinijeva vulkanska kaldera, nije usamljen vulkanski sistem. Samo sedam kilometara dalje, ispod površine mora, nalazi se Kolumbo - vulkan koji je poslednji put eruptirao 1650. godine, šaljući toksične oblake i razorne talase prema obali. Naučnici su dugo vjerovali da su ova dva vulkana odvojene pojave, ali podaci prikupljeni sonarima, GPS uređajima i podmorskim robotima otkrivaju drugačiju priču.
Tim istraživača sa nemačkog Helmholtz centra za geonauke u Potsdamu i seizmoloških stanica otkrio je da Santorini i Kolumbo dijele istu podzemnu magmatsku mrežu. To znači da se pritisak i kretanje magme u jednoj komori mogu odraziti i na drugu.
Od jula 2024. godine, tlo Santorinija počelo je da se blago izdiže, nagovještavajući nakupljanje magme. Zatim, početkom 2025. godine, zabeleženi su česti manji potresi, koji su se pomerali od Santorinija ka Kolumbu. U istom periodu, GPS mjerenja pokazala su da su se obe vulkanske strukture istovremeno lagano "spustile", kao da su zajednički otpustile pritisak.
Ova sinhronizovana promjena bila je ključni trag: Santorini i Kolumbo nisu dva odvojena vulkana, već dva otvora istog vulkanskog sistema, povezana na dubini od nekoliko kilometara. To otkriće menja način na koji naučnici posmatraju vulkansku aktivnost u čitavom Egejskom moru.
Zajedničko "srce"
Za vulkanologe, ovo otkriće otvara nova pitanja i brige. Ako su Santorini i Kolumbo povezani, onda promena pritiska u jednom od njih može izazvati lančanu reakciju u drugom. To znači da seizmička aktivnost ispod mora može biti rani znak ne samo podmorskih erupcija, već i potencijalnog buđenja same kaldere Santorinija.
Za sada, nema znakova neposredne erupcije - ali ovi potresi su upozorenje da se tlo menja, prema mišljenju stručnjaka. Ispod mirne površine Egeja, gde se sunčeva svetlost razliva o bele zidove i tirkizne dubine, i dalje je budna sila koja je nekada davno stvorila i razorila ostrvo, ali i čitavu jednu civilizaciju - minojsku.
Izvor: ScienceNews
