ArcelorMittal Zenica, Termoelektrana Tuzla i hemijska industrija u Lukavcu su među najvećim industrijskim zagađivačima vazduha u Bosni i Hercegovini posljednjih godina.
Stručnjaci Centra za podršku građanima “Arnika” iz Češke i Eko foruma Zenica, prema dostupnim podacima koje entitetskim ministarstvima ekologije i hidro meteorološkim zavodima dostavljaju same kompanije, zaključili su kako su kompanije “ArcelorMittal” Zenica, Termoelektrana Tuzla te fabrike hemijske industrije u Lukavcu, koksara GIKIL i tvornica hemikalija Sisecam Soda, bili najveći zagađivači vazduha u BiH u analiziranom periodu 2015.-2017. godine - saopštile su ove organizacije.
Ustvrdili su da podaci koje su dostavili zagađivači puni grešaka, pa javnost nema pristup potpunim informacijama o njihovom uticaju na okolinu. Podaci se odnose samo na zagađenje vazduha, a podataka o zagađenju zemljišta i vode nema.
"Pritom, nekoliko zagađivača sakrivaju podatke o emisijama od javnosti pa nisu dostupni podaci iz Republike Srpske, gdje se nalaze značajni zagađivači, kao što su termoelektrane Gacko, Stanari i Ugljevik. Podaci za 2018. godinu biće dostupni tek u septembru, kada Fond za zaštitu okoliša FBiH šalje fakture zagađivačima za plaćanje naknade za emisiju", kazao je profesor Samir Lemeš iz Eko foruma Zenica, prenijela je Fena.
Svrha objavljivanja ovakvog nepotpunog registra je, pojašnjava on, da se ukaže na njegove nedostatke i da ga svi javno vide.
"Svi mogu svojim očima vidjeti u sredinama u kojima žive kakvo je stanje vazduha te zašto nekog zagađivača nema na listi", istakao je Lemeš.
Ekologija u BiH: Previše je obećanja
BiH još nije ratifikovala Protokol o Registru ispuštanja i prenosa zagađenja (PRTR), ali ga je ugradila u postojeće zakone iz 2003. godine koji se, navodi Lemeš, ne poštuju.
"Evropska mapa zagađivača pokazuje da je zagađenja najviše u mjestima industrije - sjever Italije, Češka, Poljska i naravno Balkan. Veliko je pitanje koliko su ovi podaci pouzdani, jer nije razvijena mreža mjernih stanica u BiH. Vjerovatno je stanje i gore nego je prikazano na mapi", smatra predsjednik Centra za podršku građanima “Arnika” Martin Skalski.
Kaže da je primjetno da opada broj podataka o emisijama koji se dostavljaju nadležnim institucijama, čije su podatke oni i koristili za izradu izvještaja.
Podatke najvećih zagađivača koji ispuštaju hemikalije opasne po ljudsko zdravlje i okolinu u količinama koje prelaze granične vrijednosti utvrđene u EU registru E-PRTR, dostupni su na web stranici: eko.ba.
Bosna i Hercegovina se ubraja među zemlje s najzagađenijim vazduhom u Evropi, s jednom od najvećih smrtnih stopa mortaliteta od posljedica zagađenja vazduha na svijetu. UN je u dokumentu iz januara 2018. naveo da se u BiH usljed zagađenja vazduha "svake godine izgubi 44.000 godina života" zbog zagađenja prašinom (PM), azotnim dioksidom ili ozonom. Zagađenje vazduha pojede više od 21,5% BDP-a zemlje.
