Prije 17 godina, 24. marta 1999, avioni NATO saveza bombardovali su Srbiju, a u vazdušnim udarima koji su trajali narednih 78 dana život je izgubilo između 759 i 4.000 osoba.
Prema procjeni zvaničnih državnih organa u bombardovanju je poginulo najmanje 2.500 ljudi (a prema pojedinim izvorima i 4.000) i 1.008 vojnika i policajaca, dok je ranjeno više od 12.500 osoba, Fond za humanitarno pravo, međutim, navodi da je stradalo 759 osoba.
U svojoj bazi podataka "Kosovska knjiga pamćenja" iz 2015, u kojoj potvrda svake zabilježene smrti ima više izvora, Fond za humanitarno pravo navodi da je od početka 1998. do kraja 2000. u sukobima na Kosovu i Metohiji poginulo ukupno 13.500 ljudi, od čega oko 10.800 Albanaca, 2.200 Srba i oko 500 Roma i ostalih nealbanaca.
Prema posljednjim podacima te organizacije, tokom perioda NATO bombardovanja, na Kosovu je stradalo 484 osoba, a u ostatku Srbije i Crnoj Gori 275.
U Srbiji bez Kosova i Crnoj Gori poginulo je 180 civila, 90 pripadnika Vojske Jugoslavije i pet pripadnika MUP-a Srbije, navodi se u bazi podataka.
Na Kosovu je život izgubilo, kako se dodaje, 267 civila, od čega 209 albanskih i 58 nealbanskih, 171 pripadnik Vojske Jugoslavije, 20 pripadnika MUP-a Srbije i 26 pripadnika takozvane OVK, od kojih je 19 od 26 stradalo u NATO bombardovanju KPZ Dubrava kod Istoka.
Procijenjena šteta pričinjena u napadima na vojne, civilne i privredne objekte, koji su trajali 78 dana, takođe varira, pa tako eksperti iz Grupe-17 tokom 2000. iznose podatak o šteti u visini od oko 30 milijardi dolara, dok u javnosti figurira iznos u visini od čak 100 milijardi dolara.
Govoreći o današnjem obilježavanju godišnjice bombardovanja premijer Srbije Aleksandar Vučić ranije je rekao da se protiv srpskog naroda 1999. dogodio zločin, ali da je potrebno okrenuti se budućnosti i tome da nema novih žrtava.
Polemišući o broju žrtava koje su tada stradale na Kosovu, Vučić je rekao da se one mjere hiljadama, a ne stotinama.
"Za mene ne postoji razlika između stradanja srpskog civila i srpskog vojnika jer su to nevine žrtve. Mi nismo otvorili paljbu ni na jednu NATO zemlju i ničim nismo izazvali NATO agresiju", rekao je Vučić i prokomentarisao da bi bilo mnogo da je i dvoje ljudi stradalo.
Uoči prošlogodišnjeg obilježavanja godišnjice NATO bombardovanja istoričarka Dubravka Stojanović izjavila je za Omladinski radio da je odgovornost Srbije zbog agresije na Jugoslaviju ogromna.
Ona je podsjetila da su do 1999. sukobi na Kosovu trajali skoro devet godina i da je potrebno vidjeti kako smo došli do toga.
"NATO nam je, u krajnjoj liniji, rekao 'mi ćemo vas bombardovati', a mi smo odgovorili: 'pa, bombardujte nas'. I tu leži ogromna odgovornost rukovodstva u Srbiji koje je bilo na vlasti svih tih deset godina i treba da razmišljamo o tome na osnovu kojih ideja smo se uopšte našli u tom položaju", zaključila je Stojanović.
Vojna intervencija NATO alijanse zvanično je okončana 11. juna 1999, kada je potpisan Vojno-tehnički sporazum između Međunarodnih bezbjednosnih snaga (KFOR) i vlade Savezne Republike Jugoslavije i Republike Srbije u Kumanovu, 9. juna 1999.
Napad na Saveznu Republiku Jugoslaviju, odnosno na Srbiju, izvršen je bez odobrenja Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija, a kao razlog NATO je naveo humanitarnu katastrofu na Kosovu i Metohiji i neuspjeh pregovora o budućem statusu pokrajine, koji su vođeni u Rambujeu i Parizu.
"FANATIČNA ENERGIJA OBNOVE"
Za 78 dana bombardovanja srušeno je 45 drumskih, 16 železničkih, jedan drumsko-željeznički most, osim hiljada ljudskih žrtava i nekoliko hiljada ranjenih, Srbiji je nanijeta šteta, procijenjena na 30 milijardi dolara, posredno na 100 milijardi dolara, rekao je Milutin Mrkonjić, počasni predsjednik SPS, u to vreme direktor direkcije za obnovu.
Obnova zemlje bila je veliki podvig, rekao je listu "Danas", Mrkonjić i istakao da je danas teško opisati tu fanatičnu energiju naroda koja je usljedila nakon bombardovanja.
Prema njegovim riječima, taj ogromni posao na obnovi zemlje spojio je ljude koji su se radili danonoćno, sa zanosom i elanom i koji su se radovali svakom obnovljenom mostu, putu, zgradi, rekao je on.
Za šesnaest mjeseci tokom obnove zemlje obnovljeno je ili izgrađeno 57 mostova, a samo u prvoj godini obnove obnovljeno je 28 drumskih i četiri željeznička mosta. Na taj način prije nastupajućeg zimskog perioda te 1999. normalizovan je drumski i željeznički saobraćaj, naveo je Mrkonjić.
U tom velikom poslu učestvovala su naša preduzeća, naši radnici i uz veliku finansijsku pomoć firmi koje su mogle da izdvoje sredstva", istakao je Mrkonjić, koga je za taj rad na obnovi zemlje tadašnji predsjednik Slobodan Milošević odlikovao ordenom zasluga za SRJ prvog stepena.