Žena koju je Tito ostavio u poodmakloj trudnoći zbog kurirke Zdenke, majka Titovog sina Miše, Herta Has umrla je u 96. godini.
Bivša žena Josipa Broza Tita, Herta Has, umrla je 5. marta u Beogradu u 96. godini i, po sopstvenoj želji, sahranjena u krugu porodice.
Has je bila učesnik Narodnooslobodilačkog rata i nosilac partizanske spomenice, a poslije rata radila je kao stručnjak u Saveznom izvršnom vijeću.
Rođena je u Mariboru 1914. godine, a revolucionarnom radničkom pokretu pristupila je kao student Ekonomske visoke škole u Zagrebu.
Herta Has upoznala je Josipa Broza 1937. godine u Parizu. Kao ljevičarsko-intelektualna metropola tadašnje Evrope, Pariz je bio regrutni centar španskih dobrovoljaca i stanica na putu prema Moskvi, prijestonici Kominterne. Za vreme jednog od Titovih pariskih boravaka, iz Zagreba je stigla kurirka s falsifikovanim pasošima za španske borce i nije ostala neprimijećena, pisali su srpski mediji.
Fatalni susret dogodio se tek poslije dve godine. Vraćajući se iz Moskve, Tito je zastao u Istanbulu. Čekao je pasoš kojim je namjeravao da dobije ulaznu vizu u Jugoslaviju. Opet je stigla Herta Has. Ali, ovog puta dogodila se romansa, pa je par nakon povratka u Zagrebu nastavio zajednički život. Stanovali su u unajmljenoj kući, pod lažnim imenima Marija Šarić i inženjer Slavko Babić, odbornik opštine Sinj, u kojoj je tih godina vladala Radničko-seljačka stranka.
Idila je trajala samo do 1941. godine i početka Drugog svjetskog rata. Tito je u maju 1941. godine otputovao u Beograd, gdje je upoznao novu partijsku kurirku Davorjanku Paunović Zdenku. Herta Has je ostala u Zagrebu u poodmakloj trudnoći, a nekoliko dana poslije Titovog odlaska rodila je sina Mišu.
Hertu Has i Titovog tek rođenog sina skrivao je od ustaša čuveni diplomata Vladimir Velebit, u svojoj momačkoj garsonjeri.
Kako je pisao beogradski "Danas", neposredno prije nego što je trebalo zajedno sa piscem Miroslavom Krležom da ode u partizane, ustaše su je uhapsile u stanu Ivana Krajačića Steve u Zagrebu, 1943. godine. Više je verzija o tome kako je izvučena iz zatvora i ko ju je izvukao poslije samo nekoliko mjeseci poslije zatočeništva. Po jednoj verziji, i za to je zaslužan Vladimir Velebit.
Herta Has je 1943. godine, poslije Martovskih pregovora, razmijenjena za grupu njemačkih naučnika zarobljenih u Bosni dok su tragali za uranom za Hitlerovu atomsku bombu. Poslije razmjene kratko vrijeme je provela u Vrhovnom štabu NOV i POJ, a potom je otišla u Sloveniju gdje je ostala do kraja rata.
Poslije rata, Herta se udala i rodila dve ćerke, a Tita je navodno vidjela još samo jednom, 1946. godine, u njegovom predsjedničkom kabinetu.
Sve Brozove (zvanične) žene
Tito je imao, zvanično se "priznaje", četiri žene. Prvu suprugu, Pelagiju Bjelousovu, Tito je upoznao u SSSR-u kad je imao 24 godine. Vjenčali su se u Omsku i došli u Jugoslaviju. Dobili su sina Žarka. Kad je Tito završio u zatvoru, nakon Bombaškog procesa, Pelagiju su 1928. komunisti prebacili u Moskvu.
Tokom veze sa Hertom Has, Tito je imao ljubavnicu Davorjanku Paunović, s partizanskim imenom Zdenka, koja je bila kurirka i Titova sekretarica. Poznata je fotografija na Sutjesci, gdje ranjeni Tito diktira, a Zdenka drži pisaću mašinu na kolenima. Zdenka je umrla 1946, a Tito je odlučio da je pokopa u dvorištu vile na Dedinju.
Jovanka Budisavljević i Tito vjenčali su se početkom pedesetih. Ostalo je nejasno jesu li se službeno razveli krajem sedamdesetih.
(FoNet/MONDO)
