Austrijski i srpski arheolozi otkrili su na području Bora značajna nalazišta na osnovu kojih je zaključeno da se proizvodnjom bakra ovdašnje stanovništvo bavilo još u bronzanom dobu.
Nakon istraživanja arheo-metalurškog lokaliteta Trnjane kod Bora i potom geofizičke prospekcije na nedalekom lokalitetu Hajdučka česma kod Brestovačke banje, arheolozi Mario Gavranović, Aleksandar Kapuran i Igor Jovanović otkrili su postojanje velikog broja grobnica iz bronzanog doba.
Na osnovu spaljenih ostataka pokojnika koji se nalaze u ćupovima, u specijalizovanim laboratorijama u Austriji i Nemačkoj preciziraće se godina nalazišta.
"Na prostoru od Alpa do Kipra, okolina Bora je jedino mesto na kome je otkriveno da se stanovništvo bavilo metalurgijom bakra u bronzanom dobu, a nedavna otkrića na lokalitetu Hajdučka česma daće preciznu sliku o godinama u kojima se ovdašnje stanovništvo bavilo proizvodnjom tog metala", rekao je arheolog Aleksandar Kapuran iz Arheološkog instituta u Beogradu.
On zaključuje da ova otkrića pokazuju početke industrjske proizvodnje koja je u praistoriiji bila u povoju, ali je za to vreme bila izuzetno razvijena i tehnološki napredna delatnost u odnosu na druge delatnosti.
Zamenik direktora Instituta za orijentalnu evropsku arheologiju OREA austrijske akademije nauka u Beču, Mario Gavranović, kazao je da se u prvom naučno-istraživačkom projektu Austrije i Srbije u oblasti arheologije, došlo do značajnog otkrića ne samo u istraživanju srpske, već i evropske civilizacije.
"Otkriće na Hajdučkoj česmi je značajno zbog svoje veličine, jer smo otkrili da se tek nekoliko santimetara ispod površine zemlje nalazi blizu 70 grobova s kamenim konstrukcijama. U njima se nalaze urne i ćupovi sa ostacima pokojnika pa ćemo na osnovu kosti i uglja koji smo sakupili moći da tačno datiramo nalazište", naveo je Gavranović.
On napominje da u stručnoj literaturi oko nalazišta ima vremenskih razmimoilaženja od nekoliko stotina godina i za sada se okvirno nagađa da je reč o periodu između 1.400 i 1.700 godine pre nove ere.
