U svijetu se danas obilježava Međunarodni dan sjećanja na žrtve Holokausta koji je ustanovljen 2005. godine rezolucijom Generalne skupštine UN.
Za datum obilježavanja, odnosno sjećanje na milione žrtava stradalih u Holokaustu tokom Drugog svjetskog rata, izabran je 27. januar, dan kada su jedinice Sovjetske armije 1945. godine oslobodile najveći nacistički koncentracioni logor - Aušvic.
Tom prilikom oslobođeno je 7.500 zatvorenika koje su za sobom ostavili nacisti.
Međunarodni dan sjećanja na Holokaust posebno se obilježava u evropskim zemljama u kojima je tokom Drugog svjetskog rata život izgubilo 53 miliona ljudi, među kojima gotovo 31 milion civila.
Prema podacima Spomen-područja Donja Gradina, u zloglasnom logoru Jasenovac tokom Drugog svjetskog rata stradalo je 700.000 žrtava ustaškog zločina, među kojima je život izgubilo 500.000 Srba, 40.000 Roma, 33.000 Jevreja, 127.000 antifašista. U Jasenovcu je stradalo 20.000 djece.
U logoru je ostalo oko 7.500 zatvorenika koje Nijemci u žurbi nisu stigli da pobiju.
U gasnim komorama Aušvica, uključujući djecu i žene, ubijeno je najmanje milion i po ljudi, najviše Jevreja. U logoru je bilo i više od 25.000 Jugoslovena, mahom Srba.
Godine 1945. u tadašnjem njemačkom žurnalu, koji je počinjao uz pompezne zvuke fanfara, čule su se riječi spikera:
"Ovdje na cijelom Istočnom frontu, između Baltičkog mora i Karpata, u jutarnjim časovima 13. januara Sovjeti počinju najveću ofanzivu do sada. Front je širok 1.000 kilometara".
Njemačke jedinice su oko logora pružale ogorčen otpor. Za direktno oslobađanje logora smrti poginuo je 231 crvenoarmejac. Preživjeli logoraši izgledali su više mrtvi nego živi.
Zbivanja u Aušvicu nisu odmah objavljena. Tek sredinom aprila 1945. godine preživjeli su govorili o svojim iskustvima u okviru BBC programa na njemačkom jeziku.
Aušvic je najveći i najužasniji logor smrti. Tamo je sistem nacista za ubijanje bio doveden "do savršenstva", a organizator masovnih ubistava bio je Adolf Ajhman.
Poslije rata Ajhman je pobjegao u Argentinu, uz pomoć Vatikana.
Međutim, Ajhmana je u maju 1960. godine pronašla izraelska tajna služba i sprovela u Izrael, gdje mu je suđeno. On je pokušao da umanji svoju ulogu u Holokaustu.
"Gnušam se i osuđujem uništenje Jevreja koje su naredile tadašnje njemačke vlasti", govorio je Ajhman, koji je potom proglašen krivim i pogubljen 1962. godine.
Koncentracioni logor u Aušvicu, oko 60 kilometara jugozapadno od Krakova, izgrađen je 1940. godine.
Septembra 1941. godine komandant logora Rudolf Hes dao je naređenje da se otrovni gas ciklon B koristi za ubistvo logoraša.
Ali, nisu sve žrtve Aušvica umrle od gasa. Neposredno nakon dolaska u stočnim vagonima, gomila ljudi "selektovana" kod rampe za istovar.
Ljekari i njemački vojnici razdvajali su zatvorenike na one koje će odmah ubiti gasom i na one koji će preživjeti dolazak.
Jedan od ljekara bio je i Jozef Mengele, koga su prozvali "anđeo smrti iz Aušvica". Mengele je sprovodio i zvjerske eksperimente, od kojih neke i na djeci.
(Srna)