Bira se "evropski Obama"

Izbor predsjednika, šefa diplomatije i generalnog sekretara Savjeta ministara EU nalaže Ugovor iz Lisabona o preustrojstvu EU koji treba da stupi na snagu 1.decembra.

Glavni kandidat za predsjednika EU je i dalje belgijski premijer Herman van Rompuj, koji je izgleda dobio zeleno svjetlo Pariza i Berlina.

Prema diplomatskim izvorima i nekim medijima, za program predsjednikovanja na čelu Unije, on je dobio podršku i svojih partnera u moćnoj, mada diskretnoj Komisiji Bilderberg, u kojoj su mnogi evropski i svjetski vodeći državnici i političari na vlasti.

Izgledi se daju i holandskom premijeru Janu Peteru Balkenendeu, kao i, pored ostalih, bivšoj predsjednici Letonije Vairi Vike-Frajbergi, a spominje se i treći političar iz Beneluksa, premijer Luksemburga Žan-Klod Junker.

Zvaničnici švedskog predsjedništva EU su prenijeli da ima dosta kandidata koji se nikad nisu oglasili u javnosti da se poslije ne bi smatrali gubitnicima, a jedan od "trkača u sjenci" je i bivši austrijski kancelar Volfgang Šisel.

Uostalom, i bukmejkeri na kladionicama u Londonu daju najviše izgleda Van Rompuju, i to četiri prema sedam, dok se Balkenende i već nekako zaboravljeni bivši britanski premijer Toni Bler kotiraju na 5:1.

Švedska ministarka za Evropu Sesilija Malmstrem nije isključila mogućnost da se susret evropskih vođa nastavi i u petak, možda i u subotu, pa čak i da bude zakazan novi datum ako jednoglasje ne bude na vidiku.

Važne zemlje članice EU, kao što su Francuska i Nemačka, žele da predsednik Unije bude ličnost s valjanim upravljačkim, pa i međunarodnim iskustvom, a s prevashodnim zadatkom da usaglašava stavove zemalja članica u odnosu na svetska pitanja i vođe partnera u svetu.

Iako su Vašington i Bijela kuća dosad bili vrlo uzdržani u ocjeni i očekivanjima od izbora novih čelnika EU, prvi put je, preko direktora uticajnog Transatlantskog centra Rona Asmusa, stigla poruka da "Ugovor iz Lisabona pruža priliku predsjedniku SAD Baraku Obami da 'dogradi' prekoatlantsku vezu (SAD-EU)".

Asmus je evropskom internet biltenu "Juraktiv" (EurActiv) upravo danas preneo da "zato SAD više žele da na nova čelna mjesta EU dođu ličnosti visokog profila".

Direktor Transaltanskog centra kaže da bi za Vašington "savršen evropski vodeći tim bio tandem Toni Bler-Karl Bilt", šef švedske diplomatije koji je u više navrata izjavio da nije kandidat za visokog predstavnika za spoljnu i bezbjednosnu politiku EU.

Zvanično je u trci za mesto šefa diplomatije Unije ostao jedino bivši italijanski premijer Masimo D'Alema, kome naročito Poljska i druge istočne članice zameraju što je bio komunista. Za ovaj položaj se kao viđen ponovo spominje i bivši nemački ministar inostranih poslova Joška Fišer.

U izvorima EU se dosad tvrdilo da bi predsjednik EU ipak trebalo da bude više tehnička, a ne baš ličnost s nekim harizmatskim ugledom i uplivom u odnosu na lidere Unije i vođe ključnih svjetskih zemalja.

Ličnost profila Van Rompuja bi, tako, ostala na mestu "više predsedavajućeg, nego predsjednika" s mandatom od dve i po godine.

Kad se nove institucije i mehanizmi EU dotad uhodaju, onda bi se razmislilo i o izboru novog predsjednika direktnim izborima građana evropske dvadesetsedmorice.

Prema nezvaničnom dogovoru glavnih političkih formacija u Evropi, demohrišćana i socijalista, predsjednik evropske dvadesetsedmorice treba da bude političar sa desnice, a šef diplomatije iz redova socijalista i socijaldemokrata.

U evroskeptičnoj Velikoj Britaniji se vodi prava kampanja protiv Van Rompuja, koga smatraju "pretjeranim federalistom", kad je u pitanju dalja integracija EU. Visokotiražni britanski tabloid "Dejli ekspres" je, čak, na naslovnoj strani napisao: "Britancima rukovodi jedan Belgijanac? Dobra šala".

(Beta)