Američki naučnici uspjeli su da razviju prvu sintetičku živu ćeliju tako što su konstruisali bakterijiski "genetički softver" koji su presadili u ćeliju.
Ovako dobijeni mikrob izgledao je i ponašao se kao vrsta "vođena" sintetičkim DNK, javio je Bi-bi-si.
Ovo otkriće, objavljeno u časopisu Sajens, predstavlja krupni prodor u nauci smatraju istraživači dok kritičari ističu opasnosti razvijanja sintetičkih organizama.
Naučnici se nadaju da će u dogledno vrijeme uspjeti da razviju i bakterijske ćelije kadre da proizvode lijekove i goriva, pa čak i da apsorbuju štetne gasove.
Tim dr. Krega Ventera sa Džej Kreg Venter instituta u Merilendu u Kaliforniji, prethodno je proizveo genom sintetičke bakterije, a zatim je presadio genom jedne bakterije u drugu.
Naučnici su potom objedinili oba ova metoda i stvorili tzv. "sintetičku ćeliju" premda je sintetički samo njen genom.
Naučnici su kopirali postojeći genom bakterije. Sekvensirali su njegov genetski kod, a zatim upotrebili mašine za sintetizovanje kako bi hemijskim putem konstruisali kopiju.
"Sada smo u mogućnosti da presadimo naš sintetički hromozom u ćeliju recipijenta - drugog organizma", kazao je dr Venter za Bi-bi-si.
"Čim novi softver prodre u ćeliju, ona ga učitava i konvertuje u vrstu datog genetičkog koda", objasnio je on.
Nova bakterija umnožava se više od milijardu puta, proizvodeći kopije koje sadrže vještački, sintetički DNK koji ih kontroliše.
"Ovo je prvi put da sintetički DNK u potpunosti kontroliše ćeliju", naveo je dr. Venter, dodajući da će on i njegov tim raditi na dizajniranju i izgradnji nove bakterije sposobne da obavlja korisne funkcije.
On je ubijeđen da ovo otkriće može da dovede do nove industrijske revolucije.
"Ukoliko uspijemo da dovedemo ćelije da proizvode ono što želimo, mogle bi nas osloboditi od korišćenja nafte ili pomoći nam da popravimo štetu nanetu životnoj sredini usisavanjem ugljen-dioksida", kazao je dr Venter.
Kritičari, međutim, smatraju da su potencijalne prednosti sintetičkih organizama prenaglašene.
Dr Helen Valas iz organizacije za praćenje razvoja genetičke tehnologije Džinvoč, upozorila je na opasnost sintetičkih bakterija.
"Puštanje u prirodu novih organizama može uzrokovati više štete nego koristi", smatra dr Valas, dodajući da se njihovim oslobađanjem u zagađenim sredinama da bi se one očistile zapravo stvara nova vrsta zagadenja.
Niko ne zna kako će se ovi organizmi ponašati u novom okruženju, istakla je ona.
Profesor Džulijan Savulesku sa Oksfordskog univerziteta, smatra da će potencijal ove nauke biti iskorišćen tek u "dalekoj budućnosti, ali da je on realan i važan".
On ne poriče da su rizici prisutni zato insistira na uvođenju novih standarda bezbjednosti za radikalna istraživanja i zaštitu od vojne i terorističke zloupotrebe.
(Tanjug)
