U srcu romanijske šume, nedaleko od poznate planinarske staze "Sokolov put", otkriveni su ostaci misterioznog utvrđenja na lokaciji poznatoj kao Gradić.
U srcu romanijske šume, nedaleko od poznate planinarske staze "Sokolov put", otkriveni su ostaci misterioznog utvrđenja na lokaciji poznatoj kao Gradić.
Ovo otkriće, visoko na 1396 metara nadmorske visine, moglo bi da promijeni mapu praistorijskih i vojnih lokaliteta u istočnom dijelu Republike Srpske i Bosne i Hercegovine.
Kompleks, koji su prvi otkrili članovi Planinarskog društva "Glasinac", okružen je kamenim zidinama debljim od jednog metra, koje se protežu u nepravilnoj liniji dužoj od 300 metara. Unutar zidina nalaze se ostaci tri objekta, od kojih jedan podsjeća na osmatračnicu sa pogledom na Ravnu Romaniju. Svi objekti su građeni tehnikom suvog zida, bez maltera, što je karakteristično kako za praistorijsku, tako i za kasniju vojnu arhitekturu.
"Ono što su tamo zatekli, mnoge je dovelo u nedoumicu i rasplamsalo želju ze novim saznanjima", navode autori članka sa portala "Palelive".
Posebno iznenađuje pravilan kvadratni oblik dva veća objekta unutar kompleksa, što je neobično za ilirska utvrđenja pronađena u Sarajevsko-romanijskom regionu. To postavlja pitanje da li je riječ o objektu novijeg datuma.
Moguća austrougarska tvrđava na ilirskim temeljima?
Ključ za razumijevanje "Gradića" možda leži u austrougarskoj vojnoj karti iz 1887. godine, na kojoj je lokacija jasno ucrtana. To otvara mogućnost da su Austrougari podigli artiljerijsku poziciju na temeljima starijeg objekta.
"Istorijski kontekst podržava ovu tezu – na Romaniji su bile razmještene brojne karaule, žandarmerijske stanice i artiljerijske tačke, koje su kontrolisale puteve i branile carevinu od hajdučkih napada", navode autori.
Nepoznata nekropola i neistraženi lokalitet
Na samo 180 metara od utvrđenja, prema Crvenim stijenama, otkrivena je nekropola sa najmanje deset praistorijskih gromila, od kojih je jedna već bila meta pljačkaša. Zapanjujuće je da ni arheološki leksikoni, ni akademske baze podataka ne pominju ni "Gradić" ni ovu nekropolu.
"To znači samo jedno – pred nama je otkriće koje još uvijek čeka da bude naučno istraženo", ističu autori.
Većina glasinačkih gradina datira iz poznog bronzanog i ranog gvozdenog doba, perioda jačanja ilirskih plemena. Smatra se da je izgradnja ovakvih utvrđenja bila odgovor na pojačane sukobe među plemenima ili pritiske sa sjevera.
"Istorija najčešće leži zakopana pod zemljom, i možda je upravo ova gradina karika koja nedostaje u razumijevanju praistorijske mreže naseobina, osmatračnica i svetilišta koja su ispisivala prostor Glasinca i Romanije prije više od dvije i po hiljade godina", zaključuje se u saopštenju.
"Gradić" sada nestrpljivo čeka detaljna arheološka istraživanja koja bi mogla da rasvijetle njegovu pravu svrhu: da li je bio svetilište, stražarnica, ilirsko uporište, austrougarska artiljerijska pozicija, ili možda čak skrovište hajduka.
(Mondo/Palelive)
