Prije više od jednog vijeka Srbi su Božić slavili prije Nove godine po Gregorijanskom kalendaru
Ipak, Božić je za vjernike uvijek bio centralni događaj sezone. Jedina razlika je bila u tome što se, prema zvaničnom kalendaru države, on nije proslavljao 7. januara već 25. decembra!
Prije Drugog svjetskog rata Srbi nisu mnogo marili za Novu godinu. Istina, ona je bila poznata, ponegdje se i obilježavala, ali je bila u sjenci mnogo važnijeg, centralnog događaja sezone – Božića.
O ovome najbolje svjedoče novine od prije jednog vijeka koje 1. januara činjenicu da je upravo nastupila "nova godina" pominju stidljivo, nikada na naslovnoj već tek na 4-5 strani. O "dočeku Nove godine" bez kakvog se ovaj praznik danas ne može zamisliti!
Postojala je još jedna razlika u odnosu na današnje vrijeme – prije Prvog svjetskog rata, država i crkva su vrijeme računale po istom, julijanskom kalendaru, pa je Božić proslavljan isključivo 25. decembra!
Za ovaj praznik štampani su specijalni brojevi novina za naredna 2-3 dana, prepuni čestitki, prazničnih oglasa i reklama za moguće poklone, a štampa obično nije izlazila 25. i 26. decembra.
U ovim prazničnim brojevima, Božić su narodu čestitali kralj i patrijarh, a bilo je i oglasa viđenijih građana kojima su oni upućivali najljepše želje svojim kolegama i prijateljima.
Uvođenje novog, gregorijanskog kalendara dogodilo se odmah poslije Prvog svjetskog rata, 1919. godine. Кako Srpska pravoslavna crkva (SPC) nikada nije priznala ovaj kalendar ona je nastavila da obilježava praznike na dotadašnji način, pa je ova godina postala prva kada se dogodilo da se Nova godina u Srbiji slavila prije Božića. Ovo se zadržalo sve do današnjih dana.
Da razjasnimo, Božić prije 1919. jeste bio 13 dana poslije gregorijanske proslave (kao i danas), ali je "crkveni" i "državni" kalendar Srbije bio jedinstven pa je datum bila isključivo 25. decembra (danas ga proslavljamo 25. decembra po julijanskom kalendaru koji koristi SPC i 7. januara po gregorijanskom kalendaru koji koristi država Srbija).
Sudeći po novinskim naslovima i oglasima iz onog doba, ovo je izazvalo priličnu zabunu. Negdje u to doba i proslave Novih godina postaju sve češće, dok se Božić i dalje pominje, ali stidljivije. Međutim, 13 dana razlike nastale zamjenom kalendara ostale su "problem" sve do današnjih dana.
Iako su od tada praznična izdanja štampana isključivo za 6. 7. i 8. januar, među oglasima je moguće pronaći reklame za doček "nove" nove godine, "srpske" nove godine, kao i za oba Božića.
Vremenom se proslava Božića potpuno pomjerila na 7. januar dok je doček Nove godine do današnjih dana ostao "dupli".
(Mondo/Opanak)
